O HOME DE…

Homes de mazapán, de folla de lata ou de manteiga forman parte da nosa tradición literaria. Por que non imaxinar personaxes de calquera outro material? Trala lectura de «O home de auga»e a visualización da curta animada inspirada neste álbum, os nenos e nenas de San Martiño, Lérez e Ponte Sampaio achégannos as súas orixinais creacións nas que salienta o valor da convivencia malia diferenza.

O HOME DE AZUCRE

Era unha noite escura de lúa crecente nun supermercado galego dunha fermosa cidade chamada Vigo. Mentres estaban a repoñer os estantes, caeu un paquete de azucre. Ninguén se decatou. A partir de aí naceu un home doce. O home de azucre. A tenda xa pechara e non sabía por onde saír. Atopou unhas formiguiñas paraque cada unha levase unha pequena parte do seu corpo para axudalo. Cando amenceu, o home de azucre decidiu ir á fabrica de azucre para tentar facer algún amigo. Cando o viron tiñan medo de que lles fixeran dano, así que botáronno fóra e, de tan triste que estaba, decidiu pórse ao sol para así quedar para sempre, petrificado.

Ainoa Gándara Casal, 6º

(CEIP de Pontesampaio)

O HOME DE XIZ

Nunha pequena aldea non moi lonxe de aquí, había unha escola con catrocentos nenos e nenas. O mestre de quinto curso era científico e cada día inventaba novas cousas e novos métodos de aprendizaxe. Un día, o científico colleu xiz e exclamou: -Poderíase crear un home forte, listo e amable con xiz? A inspiración veulle á cabeza! Foi correndo ao seu laboratorio, que estaba situado preto do colexio, e mesturou unhas pocións e outras, botou tamén un saco cheo de xiz. Por fin acabara o experimento. Da cunca sacou unha masa coma a do biscoito, só que de cor branca. O mestre empezouna a amasar e, finalmente, quedou coa forma dun home e dixo: -Chamarase Xizo e axudará os pobres. Será a diversión dos nenos e obedecerame. Pasaron os anos e Xizo medrou e foi á escola. Era feliz. Un día, o científico enfermou e Xizo coidouno ata que chegou o día no que, desafortunadamente, morreu. Xizo, tan triste, non saía da casa. Un día unha muller agarrouno da man e el preguntou: -Ti que es? Ela explicoulle que era a súa curmá. E xuntos correron ata o sol.

Raquel X., 6º

(CEIP San Bieito de Lérez)

O HOME DE PERFUME

Unha mañá soleada, unha nena acordou. Tiña colexio, así que vestiuse e foi ao baño. Peiteouse, botou o seu perfume que recendía a rosas, e marchou ao colexio. O perfume recendía por toda a casa, así que a nai abriu as ventás. De súpeto apareceu un home de cor rosa, coma o perfume. Tiña ollos e boca, dúas pernas e era baixiño. O home aproveitou para escapar pola ventá. Saíu á rúa, pero a xente non o vía, só o podían ulir. O home de perfume comezou a sentirse moi só. Sentou nun banco e, ao lado, un neno. O neno sorprendeuse porque só el o podía ver. Por que? O neno víao porque cría na maxia. O home de perfume díxolle que non tivera medo, que non lle faría dano. O home sorriu, xa non se sentía tan só. Ían camiñando pola rúa e, mentres falaban, a xente

sorprendíase porque pensaban que o neno estaba a falar só. O neno xa tiña outro amigo; chamoulle Manolo, como o seu avó. O neno chamábase Pedro, como o seu bisavó. Eles sempre xogaban xuntos. Toda a xente pensaba que o neno toleara, pero Pedro non facía caso da xente porque era o seu amigo, por moi distinto que fose. As cousas non ían cambiar. El quería moito a Manolo.

Nerea Sobral López, 6º

(CEIP de Pontesampaio)

O HOME DE PÉTALOS

Un día, nun campo de flores, só unha era máis bonita: un xirasol. Lucía coma o ouro, tiña perlas ao seu arredor e o seu talo parecía de esmeralda. Pero un día o sol desapareceu e deixou de lucir. Despois veu un forte vento e o xirasol perdeu os pétalos, caéronlle ao chan e xuntáronse formando unha figura humana feita cos pétalos. Ao cabo dunhas horas o home atopou unha aldea. O home de pétalos notou que lle faltaba chispa, alegría, luz… esa aldea estaba apagada. Pouco despois o sol volveu e o home xa sabía por que esa aldea estaba tan apagada: porque a luz do sol non iluminaba o lugar, a xente cría que era de noite e non saía ás rúas. O home de pétalos púxose diante da luz do sol, a brillar; tanto, que a luz do sol reflectíase cara á aldea. Os veciños déronlle as grazas por devolverlles a luz.

Alejandro Prado López, 6º

(CEIP San Martiño de Salcedo)

O HOME DE ACUARELA

Un día, nunha casa da China que estaba abandonada no medio do bosque, había un bote de pintura acuarelable da última vez que pintaran un cadro. O bote quedou aberto por un lado e un día que choveu moito caeron unhas pingas dentro da pintura e, pouco a pouco, foise formando a figura dun home. O home saíu da casa e foi camiñando sen saber a onde nin onde estaba. Unha hora despois atopou a cidade. As persoas pensaron que era un monstro e saíron correndo das súas casas. Un día despois, a xente saíu e descubriron

un camiño de cor. Decidiron seguilo. Ao final do camiño atoparon un cadro que tiña pintada a cidade onde vivían. Todos reflexionaron e pensaron en darlle outra oportunidade a aquel home. Entón, todos viviron felices.

Sonia Abelleira Fentanes, 5º

(CEIP San Bieito de Lérez)

O HOME DE PLÁSTICO

Un día, un neno da India colleu unha botella de plástico. Con aquela botella creou un boneco. Pasaron os días e aquel boneco cobrou vida. A todo o mundo lle daba moito medo, xa que era unha cousa que nunca se vira. Pero a aquel neno non lle causaba o máis mínimo temor. Un día, o boneco soubo que o neno se fora a un orfanato e que el

non podía ir. Pasaron os anos e aquel boneco medrou ata converterse no “home de plástico”. Unha tarde de abril, na festa india da primavera, decidiu saír da casa á rúa. Toda a xente o miraba con mala cara. Pasaron os minutos e o home sentiuse mal e desmaiouse. Ao día seguinte, espertou nunha casa. Ao seu carón estaban unha muller e unha nena. A muller, preocupada, preguntoulle: -Estás ben? -Si. –Contestou o home. Aquel home atopou un sitio onde era feliz.

Selena Rodríguez González, 6º

(CEIP San Martiño de Salcedo)

O HOME DE NEVE

Nunha vila moi afastada chamada Vila Robledo vivía un neno chamado Adrián. Era alto, albino e moi pálido. Era moi divertido, simpático, aínda que un pouco traste. Xa chegara o inverno e comezara a nevar. Adrián estaba xogando cos seus

amigos e cando se estaba a tirar coa zorra, caeu e, comeu moita neve. Comeu tanta que comezou a ter moito frío. Adrián marchou para casa. Paseaba pola vila pero, ao saudar a xente, ninguén contestaba. Cando o vían, todos fuxían. Ao chegar á casa botouse no sofá e durmiu unha hora. Cando acordou, o sofá e as mantas estaban empapadas e o seu corpo xa non tiña frío. Foi ao baño e mirouse no espello. Do susto que lle deu cando se viu tirou a cortina da ducha. Era un home de neve! De súpeto apareceu a súa amiga Nina. –Nina, non te asustes, pero son un boneco de neve, –dixo Adrián. –Non pode ser! Imos á curandeira, –respondeu Nina. Cando chegaron á curandeira díxolle que non tiña cura, que a xente tería que acostumarse. Ao saír, Adrián dixo –Eu son Adrián e non vos quero facer dano. Só quero xogar cos nenos desta aldea. Serei boa persoa e non serei un traste. Perdoádeme! De súpeto, unhas estreliñas arrodearon o corpo e converteuse nun neno normal. Dende entón Adrián cumpriu a súa promesa e foi moi feliz.

Abril Alves Santos, 6º

(CEIP de Pontesampaio)

O HOME DE LUME

Un día, a principios do verán, un home deixou a súa roupa no tendal. Ía moita calor e nun momento, unha raiola de sol reflectiuse nun cristal, deixando así que as roupas estiveran cheas de lume. Así naceu o home de lume. Sorprendido, saltou á estrada. Cruzaba polo parque e os nenos ao velo saíron correndo coma se fose un fantasma. El seguía andando, parecía que aquela vila estaba deserta, pero a xente estaba toda agochada detrás dunha casa… detrás dunha árbore… ao pouco tempo, atopou un home con elegantes roupas. Víase cansado. Na súa man levaba un cigarro e na outra un chisqueiro. Intentaba prender o cigarro pero o chisqueiro non funcionaba. O home de lume achegou o seu dedo, tamén cheo de lume, ao cigarro. O home ao principio tiña un pouco de medo pero, ao final, decidiuse e deixou achegar o cigarro a aquel dedo, e ao momento, empezou a arderlle a punta. O home de lume marchou mentres que o outro seguía a míralo sorprendido. Estaba preto dunha fonte de cristal onde os nenos bebían. El quixo beber tamén, pero a fonte secou coa súa presenza. Os nenos miraban enfadados e tristes. Ninguén o quería. Pronto se fixo de noite. A rúa estaba escura, os farois apagados pero, por onde el andaba, a rúa iluminábase. Viu a un grupo de persoas con roupas rotas e caras sucias. Estaban arredor duns bidóns de aceite, intentando prender lume. Un home dos que estaban alí, ao velo, foi correndo onda el. Fora a única persoa que non lle tiña medo. O home de lume, entusiasmado, foi andando ata o bidón e meteuse para así poder axudalos a quentarse.

Marta Alonso Montoto, 6º

(CEIP de Pontesampaio)

Seguide a ler para descubrir máis historias!

MICRORRELATOS

Estas  narracións moi breves de estructura, pesronaxes e ambientes esquemáticos precisan non só de autores intelixentes senon de lectores activos. Velaquí algúns exemplos escritos polos alumnos e alumnas de 6º do CEIP  Santo André de Xeve.

 

Cando comía aquela carne, sabíame a aventuras, tardes no río… a corte de Roque estaba baleira.

Sofía Filgueira, Raquel Castro e Irene Morgade

 

O seu soño era voar. Cando o conseguiu, comprendeu que non o necesitaba. O que andaba a buscar sempre o tivera alí abaixo, na terra, na casa, no seu mar.

Nicolás

 

A tele enfermara aquela semana. María estaba frustrada. Sen a tele, por fin era libre.

Raquel e Irene

 

Cando chegou, descubriu que a súa mellor viaxe sempre estivera nela!

Alicia Quintillán, Iria Fariña, Alba Begines e Carla Otero

 

Un pescador atopou moito ouro e puxérase feliz. O tellado novo baixou polo río!

Nicolás Filgueira, Jorge Martínez e Cristina Buceta

PONTECIENCIA: PLANTAS EN MOVEMENTO Á PROCURA DA LUZ E DA TERRA

A III Feira da Miniciencia reuniu na Escola de Enxeñería Forestal a máis de 300 escolares que participaron nos obradoiros de formación no método científico e, canda eles, as familias que se sumaron a esta iniciativa do Concello de Pontevedra e da Universidade de Vigo, financiada parcialmente pola “Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología”. Porque Pontenciencia achéganos á ciencia dende a proximidade, invítanos a experimentar e contribúe a seguir educando fóra das aulas.

O medio ambiente forma parte -xunto coa saúde- dunha das áreas de traballo de Pontenciencia, que tamén abrangue, por un lado, a cidade, a contorna e o medio urbano; e por outro, a cultura e o patrimonio. Un proxecto sobre a natureza, titulado “Os sentidos das plantas”, gañou a pasada edición. Os seus artífices foron escolares de 5º curso do CEIP San Martiño.

Teñen sentidos as plantas? Poden percibir os cambios que pasan ao seu arredor? Que estímulos captan? Cara a onde medran os talos e as raíces, e por que razón? Estas foron as preguntas que se fixeron estes aprendices de científicos, partindo dunha hipótese inicial: as raíces das plantas medran cara ao centro da Terra, e os talos crecen cara á luz. Para poñer a proba a súa teoría, desenvolveron dous experimentos sobre gravitropismo e fototropismo.

EXPERIMENTO 1

Sementes zip (gravitropismo)

Despois de poñer a remollo unha ducia de sementes de faba, repartíronas en catro bolsas plásticas de peche hermético nas que previamente introduciran toallas de papel absorbente humedecidas con auga: na primeira bolsa as sementes tiñan o fío cara arriba; na segunda cara abaixo; na terceira miraba á esquerda; e na cuarta, á dereita. Pechadas as bolsas, rotuláronse con frechas indicando a dirección das sementes e, por último, pegáronse sobre cartolinas nas que se marcou a posición das fabas, que quedaron preto dunha fiestra. Entre os días 3º e 12º do experimento, observaron en que dirección crecían as raíces e anotaron os cambios.

Resultado:

Todas as raíces empezaron medrando na dirección que marcaba a súa frecha na bolsa. As únicas que comezaron botando raíces cara abaixo foron as que se plantaron co fío nesa dirección “porque esa é a zona pola que sae sempre a raíz das plantas”. Ao cabo duns días, todas as raíces que non crecían cara abaixo cambiaron de dirección, cara ao centro da Terra. “As raíces das plantas son capaces de detectar a forza da gravidade terrestre e por iso medran sempre cara abaixo, independentemente da posición na que caian as sementes”, determinaron os escolares.

EXPERIMENTO 2

Na procura da luz (fototropismo)

Despois de poñer en remollo un grupo de sementes de faba, preparouse unha caixa de cartón con tres compartimentos: nos dous laterais puxeron un obstáculo cun burato en cada un, mentres que no espazo central non se puxo ningún.

Resultado:

Nos días sucesivos observaron a dirección na que medraban as plantas: as dúas plantas do compartimento esquerdo comezaron crecendo cara á dereita “para superar o primeiro obstáculo e despois cambiaron de dirección e creceron cara á esquerda en dirección ao burato do segundo obstáculo e ao oco da saída da caixa”; as dúas plantas do compartimento central creceron sempre cara arriba “porque a luz entraba pola parte superior e non había obstáculos”; as dúas plantas do compartimento dereito comezaron crecendo cara á esquerda “para superar o primeiro obstáculo e despois cambiaron de dirección e creceron cara á dereita en dirección ao burato do segundo obstáculo e ao oco de saída da caixa”. Isto permitiulles reflexionar sobre a capacidade das plantas para detectar a luz e medrar cara a ela “porque a necesitan para poder realizar a fotosíntese e fabricar o seu alimento”.

CONCLUSIÓNS:

“Os resultados amosaron que a nosa hipótese era acertada”, expuxeron os artífices desta experiencia, “porque todas as raíces medraron cara abaixo, en dirección ao centro da Terra, e todos os talos creceron en dirección á luz salvando os diferentes obstáculos”. Entre as súas conclusións, o equipo destacou en primeiro lugar que coas investigación realizadas aprenderan a “traballar en equipo”. Tamén valoraron ter coñecido como se aplica o método científico para levar a cabo novas investigacións no futuro, e empezar a manexar programas informáticos de procesamento de textos e de datos, ademais de aprender moito sobre as plantas. Asimesmo, tomaron nota dos fallos cometidos durante o proceso, como que na última fase do experimento sobre fototropismo as plantas morreron debido ao exceso de rego. Por último, suxeriron ampliar a investigación cunha variante do experimento sobre gravitropismo que consistiría en introducir as sementes en bolsas co fío cara abaixo e, a medida que fosen medrando as raíces, xirar as bolsas 90° cada certo tempo “para comprobar se as raíces cambian de dirección e volven medrar cara abaixo”.

PONTENCIENCIA 2016:

Presentacións das investigacións realizadas nas escolas, propostas didácticas sobre robótica ou curtametraxes sobre divulgación científica conformaron a sección “Ciencia no Cole”, que tamén incluíu un laboratorio sonoro de música electrónica, unha exposición sobre morcegos, obradoiros sobre ciencia e cociña, e actividades divulgativas sobre o declive dos polinizadores, a importancia das legumes e as propiedades da auga, entre outras temáticas. A programación completouse co apartado “Ciencia en familia”. O Cartafol do Lérez do próximo curso informará sobre o proxecto de investigación gañador do Premio Pontenciencia 2016 á mellor experiencia.

A CIDADE DOS NENOS

Unha das iniciativas que fai de Pontevedra “a cidade dos nenos” é o Camiño Escolar, un proxecto de educación viaria integral que favorece que os nenos e as nenas de Educación Primaria acudan á escola camiñando sen compaña de adultos. Na súa posta en marcha implicáronse moitos sectores sociais: nais e pais, profesorado, asociacións de veciños, comerciantes, servizos municipais, voluntariado…

Ao tempo que a infancia se educa no cumprimento das normas, no respecto ao medio ou na responsabilidade, e que mellora a súa condición física, o Camiño Escolar redunda na consecución dunha cidade máis solidaria, cohesionada e participativa.

Cada neno e cada nena ten que aprender no seu seo familiar o camiño dende a casa á escola, e viceversa. O Concello de Pontevedra proporciona asistencia para axudarlles a cruzar as rúas nas principais interseccións de vías. Ao longo dos itinerarios hai establecementos comerciais sinalados cun distintivo nos que os rapaces e rapazas, en caso de teren calquera problema, poden entrar para recibir a atención que precisen. Os responsables deses locais foron instruídos para actuar neses casos, contactando co colexio ou coa Policía Local.

 Tendo en conta que as nais e pais –ou titores/as- son o exemplo a seguir polos nenos e nenas, o
proxecto apela á súa colaboración e fai extensiva a petición a toda a comunidade escolar, para que se impliquen no cumprimento das recomendacións sobre seguridade vial.

Co Camiño Escolar, o profesorado conta cunha importante ferramenta educativa que lle permite ir formando un alumnado máis autónomo e responsable, co que supón na mellora da práctica formativa.

 Impulsores deste proxecto, os axentes da Policía Local son un piar fundamental dos Camiños Escolares pola súa presenza nas rúas, pola súa xestión no Centro de Control do Tráfico vixiando o correcto funcionamento do tránsito na entrada e saída das escolas, e pola formación que ofrecen en materia de educación viaria.

Están adheridos a este programa todos os centros escolares do casco urbano, agás o CEP Marcos da Portela. O Camiño Escolar de Monte Porreiro é o único en toda España no que a xestión depende directamente da veciñanza do barrio, da AMPA e da dirección do centro educativo. No caso do CEIP A Carballeira, en Lourizán, a falta de Camiño Escolar aplicáronse medidas de calmado do tráfico.

AS NOSAS BIBLIOTECAS: BIBLIOMARCÓN

«A nosa biblioteca énchese de alegría mentres compartimos, investigamos, aprendemos»

 

BIBLIOMARCÓN, un espazo moi luminoso e amplo, é a solaina de todo o colexio; por algo a nosa mascota, o esquío Landriña, quedou a vivir nela. Os seus recunchos están moi ben distribuídos, en opinión da nosa comunidade. A meirande parte dos nenos e das nenas, nalgún momento no seu paso polo cole, son ou serán responsables da biblioteca escolar porque, ao chegar a quinto e a sexto, poden presentarse como voluntarios e voluntarias. Fan o préstamo e as devolucións no ordenador, axudan os máis pequenos, colaboran na montaxe das distintas exposicións… así participan na biblioteca, que é de todos e de todas.

Nela reunímonos arredor dos libros: os pais e as nais veñen contar contos, o alumnado maior dramatiza relatos para os máis cativos e todos os cursos lense os uns aos outros na actividade “Nós lemos”. “A onde non chega, manda recado”. As súas portas están sempre abertas. Os libros viaxan ata as aulas e, ás veces, quedan alí a pasar unha tempada gozando con todos os nenos e as nenas.

Todo o ano acompáñanos, mesmo no verán, co programa “Mar con libros”, co que o alumnado pode levar libros para gozar deles nas vacacións. E as persoas adultas teñen o seu propio recuncho onde poden dispoñer de libros e de revistas.

O colexio é a biblioteca, e a biblioteca é o colexio. A nosa biblioteca énchese de alegría mentres compartimos, investigamos, aprendemos, descubrimos, lemos, i n v entamos, imaxinamos, creamos e soñamos.

ENTREVISTA: FEDERICO FERNÁNDEZ E GERMÁN GONZÁLEZ

Aparcaron os mandos da “Balea” e cambiaron por roupa cómoda os traxes amarelos que viste a tripulación do seu enxeño mecánico sumerxible. Federico Fernández e Germán González explicáronlles aos escolares do CEP Marcos da Portela os pormenores do artiluxio que plasmaron nun mural despregable onde non falta detalle: sala de control, cociña, horta, ximnasio, habitacións…

Como se vos ocorreu a idea de “Balea”.
F. Fernández: Aparte de ser ilustrador, tamén teño obra pictórica. Hai anos fixen unha serie sobre uns robots moi grandes movidos por un mecanismo de corda. Esa serie titulouse “Tecnoloxía arcaica”, é dicir, tecnoloxia vella. Esa imaxe trasládanos ao século XIX, ao mundo de Xulio Verne, que me gustaba moito cando era pequeno. Como na miña faceta de ilustrador fago libros infantís, dándolle voltas pensei: por que non levar a un libro esa idea da tecnoloxía arcaica? Entón empecei a facer bosquexos do que, nun principio, non ía ser unha balea senón un robot con personaxes dentro. Para xogar con ese formato horizontal e rectangular, ocorréuseme facer unha especie de barco que tivera esa forma de balea, tan atractiva.

En que vos inspirastes para que unha balea mecánica fose como un transatlántico no que viaxan as persoas?
G. González: A imaxinación dá para moito e podes facer o que queiras. Por que o submarino non pode ser unha balea? E que dentro del haxa operarios traballando e vivindo aventuras? Xulio Verne ten un libro titulado “Vinte mil leguas de viaxe submarina” e esa era a idea. Quen inventou a Balea foi Federico, eu só a pintei de cores, con coidadiño, sen saír das marxes do debuxo.

Foi realidade o proxecto de Balea?
F.F.: Buscando baleas para inspirarme, atopei un parque nun lugar de Finlandia no que hai unha balea moi grande, con tobogáns, onde os rapaces se poden meter por dentro. Podería facerse realidade nun obxecto grande algún día.Esperemos que si.

Por que as persoas que hai dentro de Balea levan traxes amarelos?
G.G.: Escollín o amarelo porque é unha cor moi vistosa. Se teñen que saír dela a facer reparacións, como vedes na ilustración, están localizados en todo momento para que non se perdan, porque no fondo do mar todo é azul. Así, se ves algo amarelo, é un operario da Balea. Cando viñamos subindo pola estradaata Monteporreiro, atopamos dous obreiros vestidos de amarelo que estaban limpando parte da beirarrúa e víanse de marabilla. A cor amarela para isto era ideal.

Como pode navegar a Balea?
F.F.: Ten un mecanismo de corda ultramoderno e enerxeticamente sostible, porque non contamina. Nós somos artistas, non enxeñeiros, aínda que aquí actuemos coma enxeñeiros para crear a Balea. Pero deixamos que algún enxeñeiro máis capacitado deseñe ese tipo de motor.
G.G.: Un motor que non contamine, que non use petróleo nin gasolina, e vaia polo fondo do mar deixando todo limpiño.

Por que hai tantas salas na Balea?
G.G.: Toda a xente que vai aí, máis de douscentos operarios, necesita espazos e camarotes para cando teñen que comer, facer exercicio…
F.F.: É coma unha pequena cidade submarina. Non sabemos de onde veñen, aínda que seguramente sexa do Norte de Europa. Non sabemos se hai un país onde vivan todos eles. Sería interesante que a vosa imaxinación vos levase a escribir algo sobre isto. O propósito é que todas as preguntas que vos plantexedes como lectores do libro, sexades quen de pensar nas respostas e facerdes propia a historia.

Canto tempo vos levou este proxecto?
G.G.: Todo o proxecto levou dous anos. Nas cousas que nos gustan e que pagan a pena hai que esforzarse. Eu non vou facer as cousas ben á primeira. Credes que isto faise dun plumazo? Non, leva o seu tempo! Para colorear as dúas caras do mural da Balea tardei tres meses, pintando todos os días unhas seis ou sete horas.
F.F.: O labor de Germán é importantísimo porque todos os detalles que hai na Balea son dunha minuciosidade extrema. Na súa obra pictórica, el traballa con acuarela, fai debuxos de obxectos moi pequenos, como por exemplo, un chisqueiro a tamaño real e coas letras moi pequeniñas. Esa técnica aproveitouna para facer a balea deste libro.

Á hora de debuxar as estancias, pensaches en que os nenos poderían crear unha historia de cada unha?
F.F.: Eu plantexei unha serie de situacións pero, se vos fixades, hai unha parte da Balea que non se ve. É como se fixeramos un corte no obxecto e vísemos a primeira cara, pero supoñendo que a Balea ten volume e que por detrás hai estancias… Esa era a idea: facer un libro no que haxa un campo aberto para imaxinar novas situacións e novas historias.

Que consellos nos darías para sermos bos ilustradores?
F.F.: Que leades moito.
G.G.: Un empeza por ler. Como farías para escribir un libro? Pois primeiro, lendo libros.

BALEA: CADERNO DE BITÁCORA

 

No diario do capitán nárrase o periplo de BALEA dende Marín ata a Patagonia. Os escolares do CEP Marcos da Portela achégannos as peripecias desta expedición.

 

Balea. Caderno de Bitácora. 19 de outubro de 2015.

Saímos do porto de Marín. Os pasaxeiros embarcan. O ceo está despexado, a marea alta e tranquila. Hai un rapaz perdido que non atopa os seus pais entre tanto rebumbio. A maioría chegan en coche, ben vestidos e en familia. Uns señores intentaron coarse sen billetes e tivo que vir a policía para detelos. A xente sobe por unha pasarela. Dentro obrigan a pórse unha roupa cómoda. Hai uns aperitivos por se alguén ten fame. Zarpamos sen novidade cara á Patagonia.

Balea. Caderno de Bitácora. 21 de outubro de 2015.

Vai moita calor. Os responsables do centro de mandos están moi tranquilos. Cada un atende os diferentes traballos cando salta unha chamada desde a sala 1 que os alerta: un curtocircuíto na sala de mandos. “Necesaria axuda urxente!”. Menos mal que todos se dispuxeron a axudar porque podería ocorrer unha desgraza.

Balea. Caderno de Bitácora.28 de outubro de 2015.

O ceo estaba moi anubrado. Ameazaba outro día de tormenta. Na sala de máquinas apareceu unha fenda na tubaxe e comezou a entrar auga. O xefe de máquinas mandou substituír a tubaxe danada pero o mecánico, que era un pouco torpe, non era quen de compoñela. Curiosamente, o encargado da gardería era fontaneiro e axudou a solucionar o problema unha hora máis tarde.

Balea. Caderno de Bitácora.23 de novembro de 2015.

Un novo día de tormenta. Tivemos que baixar ao fondo; era o máis seguro. Visitamos a gardería: Alex, axudando os nenos a pasalo ben. Mandaba calar, axudaba cos debuxos; merece un ascenso! Foi un día difícil: os nenos tiveron que vir unha hora antes porque unhas ratas estaban a rillar os cables e a luz podía marchar na metade da clase. Decidiron ir a por elas, pero custou moito! Tamén tivemos a orquestra practicando á nosa beira todo o día.

Balea. Caderno de Bitácora.26 de novembro de 2015. 

Vai sol e puidemos ir pola superficie. Na sala de música vimos a varios pasaxeiros tocando a guitarra, o tambor, cantando… algúns desafinaban un pouco. Preparaban unha canción para toda a pasaxe, pero tiñan que ensaiar un pouco máis. O grupo chámase Pink Power. Á gardería molestáballe o ruído, entón pedinlles que baixaran un pouco o volume, pero eles non facían caso! Fun avisando do concerto pola sala de pilates, a gardería, a sala de cultivo, a sala de baile e a cociña; por sorte viñeron todos. A canción foi bastante boa pero non entusiasmou moito á xente. O grupo quedou un pouco decepcionado pola descoordinación.

Balea. Caderno De Bitácora. 3 de decembro de 2015.

O día comeza coa clase de pilates na Balea. Era a primeira viaxe en Balea. Quedaron todos impresionados. Eu saín do meu camerino e fun tamén, por ver que tal resultaba. Ao finalizar a clase empezaron a aplaudir e a dicir –Bravo!, Ben! Moi bonito! Eu botei un sorriso e fun para o camarote moi relaxado. Os pasaxeiros marcharon tamén para os seus. Foi unha experiencia marabillosa para todos e todas.

Balea. Caderno de Bitácora. 7 de decembro de 2015.

É un día chuvioso. Catro da tarde. Dende lonxe puiden ver como unha grosa néboa se achegaba. Ao cabo duns minutos unha tormenta moi fría con lóstregos e un mar picado estaba sobre nós. Balea tivo que somerxerse. Nos camarotes todo estaba moi movido; uns a durmir, outros cos papeis, outros almorzando… e así ata que nos somerxemos. Agora todo está tranquilo. Carlos coas súas aulas de ximnasia acrobática, Sabela axudando a Lourenzo cos papeis e Marcos acordando en calzóns e co almorzo ciscado polo chan. Tócalle ir axudar no posto de mando. Tivemos unha emerxencia! Houbo un incendio!

Balea. Caderno de Bitácora. 2 de febreiro de 2016.

Foi un día moi caloroso e de cando en vez había algunhas turbulencias. O mar estaba tranquilo e o ceo despexado e claro. Despois de estar toda a mañá traballando tiven a tarde libre e cando xa almorzara uns ricos macarróns con tomate e atún fun ata o meu camarote para durmir un pouco. Non pasara nin un cuarto de hora e… unhas fortes correntes conseguiron espertarme. Achegueime correndo cara a ventá e… o mar era negro e o ceo escuro e cheo de nubes; por un momento pasei un pouco de medo. Inmediatamente dirixinme ao escritorio porque teño unha radio para os casos de emerxencia, e ordeneilles que somerxeran Balea. Xa no fondo só se vían varias especies de peixes e todo estaba máis tranquilo.

Balea. Caderno de Bitácora. 6 de febreiro de 2016.

Hoxe atopamos unha botella cunha mensaxe. A mensaxe estaba escrita coma se se escribira con terra pero fomos capaces de lelo, dicía o seguinte:  “Se alguén le isto, axuda! Estou atrapado nunha illa deserta. Non teño materiais, só unha botella e papel fabricado coas miñas propias mans. Estou a morrer de fame, por favor, búsquenme, preciso de axuda!” Despois de moitos días navegando logramos atopar ao naufrago conseguimos salvalo.

Balea. Caderno de Bitácora. 7 de febreiro de 2016.

Xa estamos preto da Patagonia. Vai moita calor e está o día soleado. Tivemos moitos problemas: a colleita de abordo escaseaba, os pasaxeiros queixábanse, a auga das piscinas desaparecía… Eu tiven unha idea e díxenlle aos tripulantes que somerxeran a Balea moito para que non fixera calor, e funcionou, pero houbo un grave problema; un cachalote chocou con nós. Agora tiñamos un problema peor que o anterior, graves danos na parte dianteira de Balea. Chamei aos mellores mecánicos do buque. Arranxaron ese problema nunhas catro horas. Deilles as grazas e tomaron un descanso.

De momento vai bastante sol. Os pasaxeiros están entusiasmados porque xa nos queda pouco para chegar, e tamén asustados por todas as loucuras que nos pasaran…

Xa estamos preparando todo o material para atracar na Patagonia. Cada mariñeiro está nunha sala cun grupo.

Ás dúas deixeille os mandos ao segundo de abordo e fun comer con todos os tripulantes do barco. Ao acabar baixei ao meu camarote a ver o mapa e deime de conta de que nos quedaba moi pouco para chegar. Díxenllo aos pasaxeiros e puxéronse moi contentos.

Saímos hai tres meses e hoxe é o penúntimo día da travesía. Toda a xente está nerviosa por chegar. Case nin se ve pero estamos chegando a terra. Tiven que procurar uns médicos para un parto. A muller dun coreano, unha nena preciosa.

Balea. Caderno de Bitácora. 8 de febreiro de 2016.

Hoxe é o último día. Xa  chegamos a terra.  Todos colleron as súas cousas para marchar. Cun ruído enorme, o centro de mando mandou botar a áncora.

Urxencia de última hora! Necesitamos un veterinario porque hai unha porquiña que vai ter porquiños! Xa chamei ao centro veterinario da Patagonia. Necesitamos comida porque os animais comeron todas as plantas e non queda nada para comer.

Balea. Caderno de Bitácora. 9 de febreiro de 2016.

Estou moi canso, foiun día moi encerellado, moitas tarefas e moitas aventuras.  Ao chegar o día o sol espertoume cun sorriso na cara. Saín do cuarto e fun dar un paseo pola cidade.

A xente saíu do barco coas súas maletas e tivemos que preparar a seguinte viaxe. Despois de preparar todas as maletas fomos a un hotel para durmir un pouco.

 

TRIPULACIÓN: Enma Arosa Mariño, Carmen Area Méndez, Xabier Gómez Feijoó, Mª Jesús Abelleira Acevedo,Zoe Gómez Rodríguez,Javier Reboredo, André Pazo Domínguez,  Ainara Méndez Fraguas, Ainoa Piedras Torres, Inmaculada López Alfonso, Brais González de Oliveira, Manuel Rodríguez Bastón, Carlota Torres López, Abel Ricoy González, Aya Nabih Asebban, Brais Sabajanes Rey, Claudia García Blanco, Airas Varandas Fernández.

 

O CARTAFOL Nº 8 SAE DO PRELO

PONTEVEDRA, UNHA CIDADE PARA MOSTRAR O BO PASEANTE QUE LEVAS DENTRO

Pontevedra é unha cidade á medida dos peóns, redeseñada para priorizar o tránsito das persoas por diante da circulación dos vehículos. O alumnado do CEIP Froebel describe as andanzas do señor Pascual polas rúas, as prazas e os parques. Describindo os seus costumes e actitudes -a observación da paisaxe, a ausencia de estrés, o semblante sorrinte, a afabilidade- elaboraron un “Manual do bo paseante”, ao xeito da obra do ilustrador Raimon Juventeny.

O bo paseante coñece ben o firmamento.

Pascual coñecía o firmamento coma a palma da súa man. As constelacións, a lúa… todo o tempo estaban no ceo, cada noite, tan brillantes coma vagalumes. As estrelas que formaban as constelacións cada vez eran máis e máis… A lúa reflectíase na poza, coma unha sombra fugaz… sempre que á noite aparecía, elevábase entre todas as estrelas. As constelacións tiñan formas como un oso, unha serpe, un sol… Ás veces parecía que estaban vivas! Suso Dios Santiso (CEIP A Carballeira 5º e 6º)

O bo paseante nunca ten présa.

Pascual sempre vai amodo, sen apuro e sen preocupacións, cun bastón na man e cunha pipa na boca. Para el nunca é tarde e chega á casa á hora que lle apetece. Álvaro Pérez Sueiro 5ºB (CEIP Froebel)

O bo paseante mostra sempre un lixeiro sorriso.

O señor Pascual Outeiro prefire as paisaxes naturais. Un día coñeceu un home que tiña moita présa e por iso caera. Pascual axudouno a levantarse e díxolle que andara máis tranquilo, que observara e que levara sempre un sorriso nos beizos. Á semana seguinte o home atopou a Pascual pola rúa e deulle as grazas polo consello. Xairo Collazo Sanmartín (CEIP A Carballeira 5º e 6º)

O bo paseante abráiase co maxestoso.

Pascual sempre queda abraiado coas cousas que teñen arte. Gústalle admiralas porque son algo único e fermoso. Atopa árbores monumentais nas que ninguén se fixa, estrelas, parques… Cando atopa unha estatua queda uns intres a vela e a pensar nela, que antigüidade ten… en que época viviría o escultor. El sempre encontra o punto de vista fermoso. Martina Barral Pousa 5ºA (CEIP Froebel)

O bo paseante é un grande observador.

Pascual ve como voan os paxaros e gústalle escoitar o seu canto, que lle recorda os asubíos do seu avó. Aroa Viéitez Fernández 5ºB (CEIP Froebel)

O bo paseante é un gran conversador.

Pascual é moi conversador cos seus amigos e cando vai tomar un café á cafetería ou unha auga do tempo sempre o convidan, porque esquece a carteira na casa. O médico Víctor mandoulle pasear oito quilómetros diarios e sempre fai bos amigos nas súas camiñatas. Carlos Miguel Lubiáns Blanco 5ºB (CEIP Froebel)

O bo paseante, ás veces, fai algún debuxo.

Pascual debuxa o que pensa, pero desta vez non podía porque non atopaba inspiración. A xente xa non vía o chan nin apreciaba nada; só ían de fronte e rápido. Pascual foi a casa, acendeu o televisor e viu unha guerra entre dous pobos africanos. Non lle gustaban nada as guerras. Despois saíu pasear o máis rápido que puido. Ao chegar ao parque e mentres pensaba no documental que vira, empezou a debuxar unha pomba, o símbolo da paz, un corazón… e Pascual durmiu tranquilo ese día. Sara Camargo 5ºA (CEIP Froebel)

O bo paseante ten bo oído.

Pascual é un home solteiro que non ten nada máis que facer polas tardes agás pasear. Un día, paseando polo parque, escoitou o canto dos paxaros e parou, observounos con calma, sentou e pechou os ollos, sentindo o seu canto no interior. A Pascual encántalle a música, sentila e gozala. Pero cando é desafinada ou malsoante, non lle gusta nada, mesmo lle molesta. O que máis lle gusta é pasear e escoitar á vez o canto dos xílgaros. Irene García Pérez 5ºA (CEIP Froebel)

O bo paseante goza superando obstáculos.

Pascual foi trapecista profesional cando era novo. Un día, un dos seus compañeiros marchou para ser explorador e Pascual foi con el. Agora é paseante e cando vai polo bosque adoita  saltar os ríos, agarrándose ás pólas das árbores. Kiko de Carlos Varela 5ºA (CEIP Froebel)

ENTREVISTA A PACO NOGUEIRAS: “FACER AS COUSAS E VER QUE LOGO TEÑEN TAN BOA RESPOSTA DO PÚBLICO, É O MELLOR”

O músico Paco Nogueiras rememorou a súa traxectoria cos escolares do CEIP Marcón: dende os seus inicios na nenez como aprendiz de gaiteiro ata a actualidade, como multi-instrumentista. Agora viaxa por toda Galicia interpretando as cancións do seu libro-disco “Brinca Vai!” e compartindo co público a felicidade que sente por dedicarse ao que máis lle gusta. Na súa visita a este centro colaborou co alumnado na composición dun romance.

Como empezaches na música?

Comecei na casa aos 3 anos. Tiña unha frauta e encantábame tocala, aprendín eu só. Cando fun á escola aprendía as melodías dos programas da tele. Todos dicían que me saían moi ben! Como o meu avó era músico e eu tamén quería selo, aos 13 anos comecei en clases de gaita e formei parte do grupo da miña vila. Logo aprendín eu só a tocar o acordeón, e así continuei, tocando e aprendendo ata hoxe.

Sempre quixeches ser músico ou foi influencia da familia?

Vouvos contar un segredo: eu escapaba da casa para ir aprender a tocar a gaita. O meu avó foi o gaiteiro de Vedra, chamábase Marcelino ‘O gaiteiro’ e aprendíalle á xente a tocar. Naquela época ser músico estaban moi mal visto. Por mor do seu oficio e por outras cuestións, na época da Guerra Civil o meu avó foi perseguido, tivo que fuxir ao monte e esconderse para que non o matasen. A raíz diso perdeu unha perna e ese feito marcou moito a familia. Por iso aos meus pais non lles facía ninguna graza que eu aprendera música. Sabedes como o descubriron? Cando me viron vestido de gaiteiro nas festas, tocando por diante da casa. Levaba tres meses aprendendo a tocar, saíame o aire por todos os sitios e case non daba tocado. Cando pasei por diante da casa e vin os meus pais na fiestra pensei… Ai, cando chegue! Eu cría que me berrarían ou me castigarían por desobedecer pero, sabedes que me dixo o meu pai? “Xa que empezaches, non se che ocorra deixalo na vida”. E aí estamos, facéndolle caso ao meu pai.

De pequeno fuches a clases de solfexo?

Cando eu comecei non había estudos de linguaxe musical. Despois dábame preguiza; foi un erro. Os meus fillos agora están aprendendo linguaxe musical, composición e harmonía porque é importante.

Como atopaches a Kalandraka?

Eu tiña compostas algunas cancións e fixera algúns vídeos que subira á Internet. Os editores de Kalandraka víronos e parecéronlles boa idea. Chamáronme, falamos e comezamos a traballar para darlle forma ao libro-disco que coñecedes.

Custouche moito facer o “Brinca Vai”?

Todos os traballos levan o seu esforzo pero non me custou porque fixen o que me apetecía, case xogando cos meus fillos na casa. Teño moitos amigos mestres que precisaban cancións para celebrar as festas na escola: o Entroido, o Magosto, o Samaín… Comecei pouco a pouco facendo máis e máis temas, pero sempre como me parecía máis divertido, mesturando ritmos, con humor…

Cantos discos editaches?

En solitario, “Brinca vai!” é o primeiro. Antes tiña outros dous como membro de Ophiusa, un grupo de música folk contemporánea no que mesturabamos diferentes estilos con bases electrónicas.

Que che gusta máis do teu traballo?

Gústame todo, pero quizais o que máis, o proceso de crear as cousas. É divertidísimo. Cando llo mostro aos demais din que lles gusta, que o pasan ben coas miñas cancións. O outro día amosáronme unha torta de aniversario dun neno cunha figuriña que era eu con forma de boneco… Que bonito! Así que facer as cousas e ver que logo teñen tan boa resposta do público, é o mellor.

Cústache moito compaxinar a música coa túa vida diaria?

Normalmente non me custa porque fago o que me gusta: podo tocar, cantar, facer teatro. Todo isto fai que non estea parado, pero ao mesmo tempo moi contento. Son das persoas máis felices do mundo porque fago o que me apetece.

Gústache bailar?

Moitísimo, pero son peor bailarín que músico. Fun a clases de baile galego, de bailes de salón… Na casa o primeiro en botar un baile son eu.

Cal é a túa canción favorita de “Brinca vai!”?

Todas teñen o seu significado… Quedaría con “Brinca vai!”. Transmíteme moita enerxía, moito poder vital.

Saíches algunha vez nun programa de radio?

Si, varias veces. A raíz do “Brinca Vai” fixéronme moitas entrevistas na radio e na tele.